Mevlid Kandili, İslam dünyasında Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v.) doğum günü olarak kabul edilen mübarek gecedir. "Mevlid", Arapça kökenli bir kelime olup "doğum" anlamına gelir. Mevlid Kandili, Rebiülevvel ayının 12. gecesinde idrak edilir ve bu gece, Müslümanlar için büyük bir manevi önem taşır. İslam kültüründe beş kutsal geceden biri olarak kabul edilen bu gece, özellikle Peygamber sevgisinin pekiştirildiği, duaların, salavatların, mevlidlerin ve ilahilerin okunduğu, ibadetlerin arttırıldığı bir zaman dilimidir.
Hz. Muhammed’in doğumu, sadece bir insanın dünyaya gelişi olarak değil, karanlıklar içindeki insanlığa bir nurun gelişi, bir rahmetin tecellisi olarak değerlendirilir. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de Allah Teâlâ, “Biz seni ancak âlemlere rahmet olarak gönderdik” (Enbiyâ, 107) buyurarak bu hakikati vurgular. Bu nedenle Mevlid Kandili, sadece doğumun hatırlanması değil; aynı zamanda Peygamber Efendimizin hayatının, ahlakının ve mesajlarının yeniden tefekkür edilmesi gereken bir fırsat olarak görülür.
Mevlid Kandili, tarihsel olarak ilk kez Hz. Muhammed’in doğumundan sonra hicrî 6. yüzyılda Mısır’daki Fatımi Devleti tarafından kutlanmaya başlanmıştır. Daha sonra Eyyubiler döneminde, özellikle Erbil Atabeyi Muzafferüddin Gökbörü zamanında daha sistematik ve coşkulu bir şekilde kutlanmıştır. Osmanlılar döneminde ise Mevlid Kandili, saraydan halka kadar geniş bir yelpazede kabul görmüş ve Süleyman Çelebi’nin ünlü eseri Vesiletü’n-Necât ile birlikte kültürel bir gelenek hâline gelmiştir. Bu mevlid metni, Mevlid Kandili gecelerinde camilerde okunur ve Peygamber Efendimizin hayatı, mucizeleri ve örnek ahlakı bu vesileyle halk arasında aktarılır.
Bugün Türkiye başta olmak üzere pek çok İslam ülkesinde Mevlid Kandili; camilerde düzenlenen özel programlarla, dualarla, Kur’an tilavetleriyle ve ilahilerle idrak edilir. Müslümanlar bu geceyi değerlendirmek için nafile namazlar kılar, bolca salavat getirir, tevbe ve istiğfarda bulunur, hayır hasenatta bulunmaya özen gösterirler.
Sonuç olarak Mevlid Kandili, sadece bir doğum günü kutlaması değil; aynı zamanda iman tazeleme, Peygamber Efendimizin örnekliğini hayatımıza taşıma ve ümmet bilincini güçlendirme gecesidir. Bu mübarek gecede Müslümanlar, Peygamber sevgisi etrafında birleşir ve onun rehberliğinde daha iyi bir kul, daha erdemli bir insan olma yolunda niyetlerini tazelerler.
