Cumhuriyet, halkın egemenliğini doğrudan ya da dolaylı olarak seçtiği temsilciler aracılığıyla kullandığı bir yönetim biçimidir. Halkın iradesine dayanan bu sistemde, yöneticiler belli bir süre için seçilir ve belirlenen süre sonunda yeniden halkın onayına sunulur.
Cumhuriyet'in Anlamı ve Kökeni
Kelime kökeni Latince "res publica" yani "kamusal şey" anlamına gelen ifadeye dayanır. Türkçeye Arapça kökenli "Cumhur" kelimesinden türeyerek geçmiş olup, "halk topluluğu" anlamına gelir. Bu bağlamda cumhuriyet, halkın yönetime katılımını ve kendi iradesiyle yöneticilerini belirlemesini ifade eder.
Temel İlkeleri
Egemenlik Millete Aittir – Yönetim yetkisi tek bir kişiye değil, halka aittir.
Seçimle İş Başına Gelen Yöneticiler – Cumhuriyet rejiminde yöneticiler halk tarafından belirli aralıklarla seçilir.
Hukukun Üstünlüğü – Anayasa ve yasalar herkes için bağlayıcıdır, hiçbir kişi veya grup hukukun üstünde değildir.
Özgürlük ve Eşitlik – Bireyler yasalar önünde eşittir ve temel hak ve özgürlüklere sahiptir.
Demokratik Katılım – Halk seçimler ve diğer demokratik mekanizmalar aracılığıyla yönetime doğrudan veya dolaylı olarak katılır.
Cumhuriyet'in Tarihimizdeki Yeri
Dünyada ilk cumhuriyet yönetim biçimleri Eski Yunan şehir devletlerinde ve Roma Cumhuriyeti'nde görülmüştür. Modern anlamda cumhuriyetin yaygınlaşması ise 1789 Fransız Devrimi ile hız kazanmıştır. Türkiye'de ise 29 Ekim 1923'te Cumhuriyet ilan edilmiş ve bu yönetim biçimi resmen benimsenmiştir.
