Borderline kişilik bozukluğu, duygular, davranışlar ve ilişkilerde yoğun dalgalanmalarla kendini gösteren ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu bozukluk, bireyin kendilik algısını, diğer insanlarla kurduğu ilişkileri ve duygusal dengeyi ciddi şekilde etkiler.
Psikiyatri literatüründe duygudurum düzenlemede bozulma, yoğun terk edilme korkusu, dürtüsel davranışlar ve boşluk hissi borderline kişilik bozukluğunun temel özellikleri arasında yer alır. Kişi, kendini bir gün çok değerli ve özel hissederken, ertesi gün değersiz ve yetersiz hissedebilir. Bu istikrarsızlık yalnızca kişinin iç dünyasında kalmaz; arkadaşlıklar, romantik ilişkiler ve iş yaşamı da sıklıkla bu dalgalanmalardan zarar görür.
Borderline Belirtileri Nelerdir?
Borderline kişilik bozukluğuna sahip bireylerde yaygın olarak gözlemlenen belirtiler şunlardır:
-
Terk edilme korkusuyla aşırı tepki verme
-
İlişkilerde aşırı idealize etme ve sonra küçümseme (siyah-beyaz düşünme)
-
Kimlik karmaşası ve sürekli değişen benlik algısı
-
Kendine zarar verme davranışları (kasıtlı yaralanma, intihar girişimi vb.)
-
Duygusal olarak hızlı iniş-çıkışlar yaşama
-
Kronik boşluk ve anlamsızlık hissi
-
Yoğun öfke ve bu öfkeyi kontrol etmekte zorluk
-
Stresli dönemlerde gerçeklikten kopma ya da paranoid düşünceler
Bu belirtiler kişinin yaşam kalitesini ciddi oranda düşürürken çevresiyle olan ilişkilerini de olumsuz etkiler.
Borderline Kişilik Bozukluğu Neden Olur?
Borderline kişilik bozukluğunun nedenleri, genetik yatkınlık, çocukluk travmaları, ihmal ya da istismar geçmişi ve beyin kimyasındaki farklılıklar olabilir. Özellikle erken yaşlarda bakım veren kişilerle yaşanan tutarsız ilişkiler, bağlanma sorunlarını ve ilerleyen dönemlerde duygusal düzenleme zorluklarını beraberinde getirebilir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Borderline kişilik bozukluğu psikoterapi ile tedavi edilebilen bir kişilik bozukluğudur. Özellikle Diyalektik Davranış Terapisi (DBT) bu bozukluğun tedavisinde en çok kullanılan yöntemlerden biridir. Terapide bireylere duygularını tanıma, düzenleme ve etkili iletişim kurma becerileri kazandırılır.
Bazı durumlarda ilaç tedavisi de semptomların hafifletilmesine yardımcı olabilir. Antidepresanlar, antipsikotikler veya duygudurum dengeleyiciler, kişiye özel planlanan terapi süreçlerine destek olarak verilebilir.
Borderline Hastaları Ne Yaşar?
Borderline kişilik bozukluğu olan bireyler, bir yandan sevilmeye dair yoğun bir istek taşırken, öte yandan en sevdikleri insanlara bile güvenmekte zorlanabilir. Kendi benlik algılarının çabuk değişmesi, sosyal ilişkilerde güven zedelenmesi ve yoğun duygusal geçişler, hem kişi hem de çevresi için yorucu olabilir.