Voleybol ruhunu yitiriyor mu? Dikkat çeken yazı...

Türkiye'nin ekonomi gazetesi olarak bilinen Dünya Gazetesi Yazarı Alp Ulagay, kadınlar voleybol kulüplerine dair önemli bir yazı kaleme aldı. Kulüplerin bütçesinden ve oyuncular üzerinden oluşturulan piyasa değerine değinen Ulagay, 130 milyonluk bir voleybol ekosisteminden bahsedilebileceğini dile getirdi.
20 yıl önceki ekonomik durumla günümüzdeki gelişmeleri kıyaslayan Ulagay'ın yazısı spor dünyasında tartışma başlattı.

İşte Alp Ulagay'ın o yazısı:

130 Milyon Euroluk Voleybol Ekosistemi

Yaklaşık 20 yıl kadar evvel Türkiye’de kadın voleybo­lunun mali tablosuna el at­tığımda elbette bugünkü rakamlar söz konusu değildi. O zaman Sul­tanlar Ligi adı henüz ortada yoktu, milli takımı bir geçiş dönemindey­di, izleyici ilgisi bu kadar büyük de­ğildi. Hatta ligin adı hâlâ ‘Bayanlar Ligi’ydi. Bu bayanlar ligindeki ta­kımların toplam harcaması da aşa­ğı yukarı 10 milyon euroydu.

2007’den sonra Acıbadem’in Fe­nerbahçe’ye sponsor olmasından sonra işler birden değişti. Acıba­dem sponsorluğuyla Fenerbahçe kesenin ağzını açtı ve ünlü Belçi­kalı koç De Brandt’ın yönetiminde Gamova’lı, Osmokrovic’li, Naz Ay­demir’li müthiş bir kadro oluştur­du. Fenerbahçe o sezonu lig şam­piyonu ve Şampiyonlar Ligi fina­listi olarak tamamlayınca rakipler de kolları sıvadı ve benzer bütçe­lerle yanıt verdi. Birkaç sezon için­de bütçeler 3-4 milyondan 5-6 mil­yonlara, sonra da 10 milyon euro sı­nırına dayandı. Bu sayede yaklaşık beş yıl gibi kısa bir sürede kadınlar liginin toplam ekonomisi 30 mil­yon euroyu aştı.

Elbette bunun karşılığı sahada alındı. Üç Türk kulübü Vakıfbank, Fenerbahçe ve Eczacıbaşı Şampi­yonlar Ligi’ne adeta ambargo koy­du. 2011’den itibaren peşi sıra ge­len şampiyonluklarla ülke içi re­kabeti Avrupa’ya taşıdılar. Zaten son 10 yılda erkeklerin de bu akıma dahil olmasıyla voleybol takımları Avrupa kupalarında toplam 23 kez final oynadılar ve bunların 11’ini kazanmayı başardılar.

Sultanlar Ligi’ne 50 Milyon Euro

Bugün geldiğimiz noktada vo­leybolun ekosistemi daha da bü­yümüş durumda. Geçen haf­ta yaptığım görüşmeler sayesin­de Vodafone Sultanlar Ligi’nin üç büyükleri Eczacıbaşı Dyna­vit, Fenerbahçe Medicana ve Va­kıfbank’ın pek bütçe kısıtlaması yapmadan yola devam ettiğini an­lıyorum. Belki henüz sona eren se­zonda Vakıfbank geçen sezonlara nazaran bir parça daha az harcama yapmış olabilir ama bu üç takımın her biri için söz edilen yıllık bütçe 8-10 milyon euro aralığında.

Keza başaltı gruptaki THY, Ze­ren, Galatasaray, Kuzeyboru gibi takımlar da ciddi bütçeler ayırıyor. Mesela Zerenspor, geçen yaz Çu­kurova Belediyespor’un lig hakla­rını satın alarak hızlı bir giriş yap­tı. Kübra Akman, Şeyma Ercan gi­bi milli oyuncuları da kadrolarına dahil edip iddialı bir takım kurdu­lar. Aksaray takımı Kuzeyboru, son yıllardaki iddiasını korumak için 5 milyon Euro’ya yakın harcama yaptı. Yine Galatasaray’ın kadın voleybolu için yaklaşık 3.5 milyon euro harcamış olduğunu Başkan Yardımcısı Mehmet Cibara’nın ağ­zından duyduk.

Orta ve alt sıralardaki diğer ta­kımları da hesaba katınca Sultan­lar Ligi’nde bir sezonda toplam 50 milyon euroya yakın bir harcama yapıldığını tahmin etmek zor de­ğil. Elbette bir de Türkiye Voley­bol Federasyonu’nun bütçesi var. Federasyonun özellikle milli takım sponsorları sayesinde 2025’teki tahmini bütçesi 1 milyar 300 mil­yon TL’nin üzerinde. Bugünkü kur­dan hesaplarsak yaklaşık 32 mil­yon euro. Hepsini bir araya getirin­ce 130 milyon euroluk bir voleybol ekosisteminden bahsedebiliriz.

Sultanlar Ligi’nde toplam har­camanın bu seviyeye çıkmasının en büyük sebebi elbette oyuncu ücretleri. Son 15 yılda Sul­tanlar Ligi dünyanın en iyi kadın voleybol liglerinden biri haline gelirken bunun karşılığını oyunculara yan­sıtmak zorundaydı. Türki­ye’de hala dünyanın en iyi voleybolcularından bazı­ları oynuyor. Ortalama ya­bancıların sezonluk maaş­ları 200-300 bin euro ban­dında.

Futbol ve basketbolun tersi­ne voleybolda daha sıkı bir ya­bancı oyuncu sınırlaması uygu­lanıyor. Bu da yerli oyuncuların üc­retlerini yukarı doğru çekiyor. 15 kişilik kadroda 10 Türk oyuncuyu ihtiyaç var. Sultanlar Ligi’ndeki or­talama oyuncu ücreti son artışlar­la 5 milyon TL’ye varmış durum­da. Takımın skor yükünü taşıyan pasör çaprazı mevkiinde oynayan Türk oyuncular kapıyı 6-7 milyon TL’den açıyor. Milli Takım’ın çe­kirdek kadrosundaki yıldız oyun­cuların sezonluk ücretlerinin 15- 20 milyon TL bandında olduğunu biliyoruz. Yani İlkin Aydın, Hande Baladın, Tuğba İvegin gibi smaçör­ler bu civarda kazanıyor. Dünyanın sosyal medyada en fazla takipçiye sahip voleybolcusu olan Zehra Gü­neş için 30 milyon TL üstü rakam­lar telaffuz edildi. Keza Fenerbah­çe kaptanı Eda Erdem de en çok ka­zananlar arasında.

Yatırım Sürecek

Oyuncu ücretlerindeki ve diğer gider kalemlerindeki artışa karşın Sultanlar Ligi’nde yatırımın de­vam edeceğine dair haberleri alı­yoruz. Zaten ligin üç büyüğünden ikisi şirket takımı. Vakıfbank, Tür­kiye Varlık Fonu’na ait bir banka­nın takımı. 2017’de faaliyete giren kendilerine ait spor salonları ve te­sisleri var. Buna karşılık Eczacıba­şı gelecek yıl 60’ıncı yaşını kutlaya­cak bir özel şirket kulübü ve yöneti­cilerinin bana aktardığına göre de daha uzun yıllar bu alanda var ola­caklar. Belki de bunun bir numa­ralı kanıtı İstanbul’un Anadolu ya­kasında, Kartal’da inşaatı bitmek üzere olan 4000 seyirci kapasiteli yeni salonları. Gelecek sezondan itibaren tüm maçlarını bu yeni sa­londa oynayacaklar.

Fenerbahçe geri kalır mı? Onla­rın da İtalya Milli Takımı’nın pasö­rü Alessia Orro’yla anlaşmak üzere olduğunu biliyoruz ki sadece trans­fer bedeli olarak 600 bin euro öde­yecekleri iddia ediliyor. Aynı şekil­de Galatasaray gelecek sezon top­lam voleybol bütçesini 600 milyon TL’ye çıkaracağını açıkladı.

Şampiyon İstanbul’da Belli Olacak

Avrupa’da kadın voleybolunun en büyük kulüp turnuvasının şampiyonu bu hafta sonu İstanbul’da belli olacak. Ataşehir’deki Ülker Arena’da oynanacak dörtlü final maçlarında üç İtalyan takımına karşın Türkiye’yi Vakıfbank temsil edecek. Cumartesi saat 16’daki ilk yarı finalde Vero Volley Milano’nun rakibi Imoco Conegliano. Saat 19’daki ikinci yarı finaldeyse Vakıfbank’ın rakibi Savino Scandicci olacak. Pazar günü mağluplar üçüncülük maçında, galiplerse saat 19’da finalde karşılaşacak.

Nerede Bu Yayın Geliri?

Voleybol dünyasından kiminle konuşsam bu kadar gidere karşın gelirlerin çok az olmasından yakındı. Hele kadın voleybolu tüm Türkiye’de bu kadar popülerken kulüplerin daha fazla gelir elde etmesi gerekmez mi? Maalesef kazın ayağı öyle değil. Müşterek bahisten gelen cüzi isim hakları dışında dişe dokunur gelirden söz etmek pek mümkün değil. Lig maçlarında bilet fiyatları çoğunlukla sabit. Salon dolsa bile bu gelir kalemi de düşük kalıyor. Şampiyonlar Ligi oynayan takımlara CEV’den aktarılan bir ödül parası var. Ancak, şampiyon ve finalist dışındakilerin payı çok düşük. Ama en ilginci yayın gelirinin olmaması. Lig maçları Youtube üzerinden 100 binler tarafından izlenirken TVF’nin buna bir çözüm bulmaması büyük bir eksiklik. Hal böyle olunca kulüp bütçesinin yüzde 90’ı sponsor gelirine dayanıyor. Burada da sponsorun küsme veya zaten sahibi olduğu kulübü kapatma riski her zaman var.