Türk dünyası ülkelerinin para birimleri, Türkiye’de yaşanan yüksek enflasyon ve TL’nin değer kaybıyla birlikte farklı seviyelerde güç kazanıyor. Ekonomik iş birliği projeleriyle de bölge, alım gücü açısından birbirine yaklaşıyor. İşte öne çıkan rakamlar ve karşılaştırmalar:
Para Birimleri ve Döviz Kurları Azerbaycan Manatı (AZN): 1 AZN yaklaşık 21.6–23 TL civarında. Türkiye’de TL’nin değersizleşmesiyle, 1 AZN’in değeri son yıllarda önemli ölçüde yükseldi. Kırgız Somu (KGS): Kırgız somu bölgedeki en değersiz para birimlerindendir. 1 KGS yaklaşık 0,42 TL (42 kuruş) civarındadır. 1 KGS yaklaşık 0,42 TL. Nominal değeri düşük olsa da TL’nin değer kaybıyla alım gücü artıyor. Kazakistan Tengesi (KZT): KZT yaklaşık 0,074 TL. TL’ye göre çok düşük değerinde olup, 100 KZT yaklaşık 7,4 TL ediyor. Özbek Somu (UZS): 1 UZS yaklaşık 0,0029 TL; 1 TL yaklaşık 350 UZS. Türkmenistan Manatı (TMT): 1 TMT yaklaşık 10,50 TL. Macar Forinti (HUF): 1 HUF yaklaşık 0,10 TL. Kuzey Kıbrıs: Resmi para birimi olarak Türk Lirası kullanılıyor. Türkiye: 2025 asgari ücreti 22.104 TL. Ancak yüksek enflasyon, bu miktarın satın alabileceği ürün sayısını düşürüyor.Türkiye'de 100 TL ile 15 adet ekmek alınabiliyor.
Azerbaycan: Asgari ücret 400 AZN civarında, TL cinsinden yaklaşık 9-10 bin TL değerinde.Bu, Türkiye’ye kıyasla daha düşük bir alım gücüne işaret etse de Azerbaycan’daki fiyat seviyeleri de Türkiye’den düşüktür.
Kazakistan: Asgari ücret yaklaşık 85.000 KZT, TL karşılığı 6.000–7.000 TL. Bu tutar yaklaşık $176’ya denk gelmektedir. Kazakistan’da fiyatlar görece uygun olduğundan, bu tutar temel ihtiyaçları karşılamaya yetmektedir. Kırgızistan: Kırgızistan, Türk dünyasında en düşük asgari ücrete sahip ülkedir. Kırgızistan'da asgari ücret 2460 Som. Bu yalnızca $30 civarında bir tutardır. TL’ye çevrildiğinde 1.000 TL civarında oldukça düşük bir miktar yapar. Özbekistan: Özbekistan’da resmi olarak “asgari ücret” kavramı yerine asgari gelir göstergesi kullanılıyor olsa da, fiili asgari ücret 3.540.000 UZS (som) olarak belirtilmektedir. Bu tutar yaklaşık $280–300’a karşılık gelir. Kırgızistan ve Özbekistan'da Nominal asgari ücretler çok düşük; ancak yerel fiyatlar da Türkiye’ye göre alt seviyede. Örneğin 1 ekmek 1 manatın altında (yaklaşık 0,5 $) tutmaktadır. Türkmenistan: Türkmenistan asgari ücreti devlet tarafından sabitlenmiştir. 2024 başında devlet Başkanı kararıyla aylık asgari ücret 1.280 TMT olarak uygulanmıştır. Bu rakam, resmi kurdan $365 (yaklaşık 10.000 TL) düzeyindedir Macaristan: Asgari ücret brüt 266.800 HUF (~20.000 TL’ye denk gelen seviye) olup, fiyatlar ve yaşam maliyetleri Türkiye ile benzer şekilde karşılaştırılabilir.Yukarıdaki asgari ücret rakamları, tek başına yaşam standartlarını anlatmaya elbette yetmez; ülkelerdeki fiyat düzeyleri ve enflasyon oranları da kritik öneme sahiptir. Türkiye'de, TÜİK'e göre 2025 yılının şubat ayında enflasyon %39,05 olarak kayda geçmiştir. TL’nin hızla değer kaybetmesi, temel gıda ve enerji fiyatlarını yükselterek alım gücünü düşürmüştür. Buna karşılık Azerbaycan ve Orta Asya ülkelerinde enflasyon daha kontrollü seyretmiştir. Enflasyon 2024 yılında Azerbaycan’da yüzde 3,7 olarak gerçekleşmiştir.
Bununla birlikte her ülkede asgari ücretle geçinen nüfus oranı farklıdır. Örneğin Azerbaycan’da nispeten az kişi asgari ücretle çalışmaktadır ve ortalama maaşlar 700–800 manat civarındadır. Türkiye’de ise asgari ücretle çalışan oranı oldukça yüksektir. Hayat pahalılığı endeksleri genelde Türkiye’yi Azerbaycan ve Orta Asya’dan daha yüksek, Macaristan’a yakın gösterir. Türkiye özellikle kira, ulaşım gibi kalemlerde pahalılaşma yolunda gitmiştir..
Ekonomik İş Birliği ve Ortak Projeler
Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) çatısı altında, bölge ülkeleri arasında:
Türk Yatırım Fonu kuruluyor ve 500 milyon dolarlık sermayeyle ekonomik entegrasyon hedefleniyor. Ortak ulaştırma, lojistik ve enerji projeleri (Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu, Turan SEZ gibi) sayesinde ticaret hacmi artıyor. Dijital işbirliği ve ortak ödeme sistemleriyle (örneğin “Turan” finans uygulaması) bölgesel entegrasyon derinleştiriliyor.Ekonomik entegrasyonun derinleşmesi halinde uzun vadede “Türk Dünyası Para Birimi” oluşturulabileceği uzmanlarca dile getiriliyor.