Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, deprem hasarlarında sorumluluk sisteminde bir düzenlemeye hazırlanıyor. Yeni düzenlemeyle birlikte binalardaki deprem hasarlarından inşaat ustaları da sorumlu tutulacak ve belgesi olmayan hiçbir usta şantiyelerde çalışamayacak.
Bugüne kadar sadece yapı denetim firmalarının sorumlu tutulduğu deprem hasarlarında, artık inşaat ustalarının da ceza alması sağlanacak. Uzmanlar, bu düzenlemenin deprem güvenliği açısından hayati önem taşıdığını vurguluyor.
Yıllardır süren büyük eksiklik nihayet gideriliyor
Yapı Denetim ve Deprem Mühendisliği Derneği Genel Başkanı Nazmi Şahin, Türkiye'nin deprem kuşağında bulunan bir ülke olduğunu hatırlatarak, mevcut sistemdeki en büyük açığı şöyle açıkladı:
"Kanunla inşaat sektöründeki paydaşlardan sadece yapı denetim firmalarının mevzuatı, cezaları ve sorumlulukları belirlendi. İnşaat ustalarının mevzuatları ve sorumlulukları konusunda büyük bir boşluk bulunuyor. Ülkemizde yaşanan depremlerde hiçbir usta ceza almadı. Her deprem raporunda işçilik hatası olduğunu yazdık."
Şahin, terzi örneğini vererek, "En iyi kumaşı verseniz dahi terzinin iyi olmaması durumunda dünyanın en kötü kıyafeti ortaya çıkabilir. İnşaatta da durum böyle, ustalar inşaat yapımında büyük önem taşıyor" dedi.
Düzenlemede son rötuşlar yapılıyor
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meslek Hizmetleri Genel Müdürlüğü, yetki belgeli usta çalıştırılmasına ilişkin usul ve esaslara yönelik önemli bir çalışma yürütüyor.
Nazmi Şahin, "İnşaat ustalarının yaptığı hatadan ya da işin sorumluluğundan dolayı ceza almaması sistemin en büyük açığı. Ustaların da ceza almasını sağlayacak düzenlemede son rötuşlar yapılıyor, yönetmeliğin kısa zamanda çıkmasını bekliyoruz" şeklinde konuştu.
Yeni düzenleme neler getiriyor? İşte detaylar
Yeni düzenlemeyle birlikte inşaat sektöründe köklü değişiklikler yaşanacak. İşte yeni sistemin getireceği yenilikler:
- Mesleki yeterlilik veya ustalık yetki belgesi kaydı olmayan hiçbir usta şantiyelerde görev alamayacak.
- Yapı müteahhidi ve şantiye şefi, inşaat ve tesisat işlerinde yetki belgesi olmayan usta çalıştıramayacak.
- "ŞantiyeM" adlı yazılım programıyla usta kayıtları elektronik ortamda tutulacak.
- Yapım işlerinde çalışacak yapı ustalarının e-Devlet Kapısı üzerinden ŞantiyeM sistemine kaydolması ve 5 yılda bir kaydını yenilemesi ZORUNLU olacak.
Şantiye şeflerine yeni sorumluluklar geliyor
Düzenleme kapsamında şantiye şeflerine de yeni sorumluluklar yükleniyor. Şantiye şefleri:
- İşveren veya alt işveren tarafından çalıştırılmaya başlanan tüm yapı ustalarının işe başlama ve işi bırakma bilgilerini 3 gün içinde "ŞantiyeM"e kaydetmekle yükümlü olacak.
- Yapım işini, ruhsat eki etüt ve projelerini talimatlarına uygun gerçekleştirecek.
- İnşaat ve tesisat işlerinde ilgili teknik düzenlemelere uygun malzeme ve işin niteliğine uygun makine ve ekipman kullanmakla sorumlu olacak.
- Çalıştıkları yapım işinde iş sağlığı ve güvenliği kurallarına ve çevrenin korunmasına uygun hareket etmekle yükümlü olacak.
Uzmanlar uyarıyor: Depremde can kaybının en büyük nedeni işçilik hataları
1999 Marmara Depremi'nin ardından doğal afetlere karşı Yapı Denetimi Hakkında Kanun çıkarılmış ve denetim sistemi iyileştirilmişti. Ancak İzmir Depremi ve Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinde işçilik hatalarının can kayıplarında büyük rol oynadığı ortaya çıktı.
Nazmi Şahin, doğal afetler yaşandıktan sonra değil, öncesinde tedbir alınması gerektiğine dikkat çekerek, "Düzenlemenin çıkmasıyla yapı denetiminde önemli bir sorun daha çözülecek. Tedbirlerin alınmasıyla geçmiş yıllardaki acı tecrübelerin tekrarlanmayacağına inanıyoruz" ifadelerini kullandı.
Yeni düzenlemenin önümüzdeki günlerde resmi olarak açıklanması bekleniyor. Uzmanlar, bu düzenlemenin deprem güvenliği açısından atılmış en önemli adımlardan biri olacağını vurguluyor.