Toplantıya, Polonya Başbakanı Donald Tusk ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron gibi isimler de katılacak. Özellikle Macron ve bazı Avrupalı liderler, Avrupa’nın güvenlik konusunda ABD’den bağımsız hareket etmesi gerektiğini savunuyor. Ancak kıtanın ABD’nin boşluğunu doldurabilecek kapasiteye sahip olup olmadığı halen belirsizliğini koruyor.
Trump yönetiminin Ukrayna’ya yönelik askeri desteği azaltma kararı, Avrupa’nın güvenlik politikalarını yeniden şekillendirme ihtiyacını gündeme getirdi. Bu kapsamda AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, liderlere 800 milyar avroluk savunma ve yeniden silahlanma paketini sunacak.
Avrupa’nın 800 Milyar Avroluk Savunma Planı
Von der Leyen’in sunduğu plan, Avrupa’nın savunma harcamalarını artırarak askeri kapasitesini güçlendirmeyi hedefliyor. Üç temel bileşenden oluşan planın detayları şu şekilde:
-
Savunma harcamalarının önündeki mali engellerin kaldırılması: Üye ülkelerin savunma yatırımlarını artırmasına olanak sağlamak için kamu fonlarının serbest bırakılması ve AB mali kurallarındaki cayma maddesinin etkinleştirilmesi öneriliyor.
-
150 milyar avroluk savunma kredisi mekanizması: AB, üye ülkelere hava ve füze savunması, topçu sistemleri, mühimmat, dron ve karşı dron teknolojileri gibi askeri alanlarda yatırım yapmaları için 150 milyar avroluk kredi desteği sağlamayı planlıyor.
-
AB bütçesinin savunma projelerine yönlendirilmesi: AB fonlarının doğrudan savunma sanayisine aktarılması ve Avrupa Yatırım Bankası (AYB) aracılığıyla özel sermayenin harekete geçirilmesi amaçlanıyor.
Ancak Macaristan ve Slovakya gibi bazı üye ülkelerin bu planı desteklemediği ve veto hakkını kullanabileceği belirtiliyor. Bu nedenle AB’nin plana karşı çıkan ülkeleri ikna etmek için yoğun diplomatik çaba harcaması gerekecek.
Ukrayna’ya Destek ve AB’nin Müzakere Masasındaki Rolü
Zirvede bir diğer önemli konu, Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesine yönelik müzakereler olacak. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin de katılacağı oturumda, Avrupa’nın Ukrayna’ya yönelik desteğini nasıl sürdüreceği ele alınacak.
Avrupa, Trump’ın Ukrayna konusunda daha izole bir politika izlemesine tepki göstererek, müzakere sürecinde aktif rol almak istiyor. Paris ve Londra’da yapılan görüşmelerin ardından müzakereler bu kez Brüksel’de devam edecek ve Avrupa’nın Ukrayna için sağlayabileceği güvenlik garantileri tartışılacak.
Ancak Macaristan ve Slovakya, Ukrayna’ya yönelik 20 milyar avroluk acil askeri yardım paketine karşı çıkıyor. İki ülke, bu desteğin savaşı gereksiz yere uzattığını savunarak acil bir ateşkesin sağlanması gerektiğini dile getiriyor. Diplomatik kaynaklara göre, AB’nin bu konuda birlik içinde bir karar alamaması nedeniyle paketin ertelenmesi gündemde.
Orban’dan “Rusya ile Görüşelim” Çağrısı
Salı günü Budapeşte'de medyaya konuşan Orban, "transatlantik bölünme" olarak adlandırdığı durumu eleştirerek, Avrupa Birliği ülkelerinin Ukrayna politikası konusunda fikir ayrılığına düştüğünü söyledi. Londra’da düzenlenen Ukrayna toplantısına davet edilmeyen Macaristan Başbakanı Viktor Orban, AB Konseyi Başkanı Antonio Costa’ya gönderdiği mektupta, zirvenin sonuç bildirisinde Ukrayna ile ilgili bölümlerin çıkarılmasını önerdi. Orban, Avrupa’nın "ABD’nin izinden gitmek yerine Rusya ile doğrudan diplomatik görüşmeler yapması" gerektiğini savunuyor.
Öte yandan, Fransa dışında hiçbir AB ülkesinin Ukrayna’ya asker göndermeyi desteklemediği belirtilirken, Macron’un önerdiği "bir aylık ateşkes" teklifinin kabul edilme olasılığı yüksek görünüyor. Ancak Batı Avrupa’daki bazı ülkelerin, Trump’ın uzun süredir dile getirdiği ateşkes çağrısını destekleyerek ABD Başkanı’na siyasi bir zafer kazandırmak istemediği de gündemde.
Brüksel Zirvesi, Avrupa’nın Geleceğini Belirleyebilir
Brüksel’deki toplantının, AB’nin güvenlik politikalarında kritik bir dönemeç olacağı değerlendiriliyor. ABD’nin Ukrayna politikasındaki belirsizlikler ve Avrupa’nın stratejik bağımsızlık arayışları, zirvenin gidişatını belirleyecek en önemli faktörler olacak. Avrupa’nın, ABD ile işbirliğini sürdürüp sürdürmeyeceği ya da kendi bağımsız savunma kapasitesini inşa etme konusunda somut adımlar atıp atmayacağı, toplantının sonunda netleşecek.