Rusya-Ukrayna Savaşı, küresel silah piyasasını dönüştürerek Avrupa'nın güvenlik stratejilerinde köklü değişikliklere neden oldu. Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) raporuna göre, Avrupa'nın silah ithalatı son beş yılda %155 artarak küresel silah pazarındaki en büyük paya sahip bölgelerden biri haline geldi.
Avrupa’da Artan Silahlanma Trendleri
2015-2019 döneminde Avrupa, küresel silah ithalatının yalnızca %11’ini oluştururken, bu oran 2020-2024 yılları arasında %28’e yükseldi. En büyük ithalatçı Ukrayna olurken, Avrupa'daki NATO ülkelerinin silah ithalatı da %105 arttı. ABD, Avrupa'ya sağladığı silahların oranını %52’den %64’e çıkararak kıtanın en büyük silah tedarikçisi olmaya devam etti.
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş, Avrupa ülkelerinin savunma harcamalarını artırma kararında büyük rol oynadı. Ukrayna'nın savaş sürecindeki silah ithalatı 100 kat artarken, bu silahların %45’i ABD’den, %12’si Almanya’dan tedarik edildi.
ABD ve Avrupa Arasındaki Silah Tedarik İlişkisi
SIPRI uzmanlarından Pieter Wezeman, Avrupalı NATO üyelerinin ABD’ye bağımlılıklarını azaltmak için kendi savunma sanayilerini güçlendirmeye çalıştıklarını, ancak ABD'nin hala en büyük tedarikçi olduğunu belirtiyor. NATO üyesi ülkeler, ABD’den yaklaşık 500 savaş uçağı siparişi verirken, savunma sanayilerini çeşitlendirme girişimleri henüz yeterli seviyeye ulaşmadı.
ABD Küresel Silah Pazarında Liderliğini Koruyor
ABD, 2020-2024 döneminde küresel silah ihracatını %21 artırarak en büyük silah tedarikçisi olma konumunu güçlendirdi. ABD’nin küresel silah ihracatındaki payı %35’ten %43’e yükseldi. ABD'yi takip eden Fransa, Rusya’yı geride bırakarak ikinci büyük silah ihracatçısı konumuna geldi.
Rusya’nın silah ihracatı ise aynı dönemde %64 oranında azalarak küresel pazardaki payını %21’den %7,8’e düşürdü. Batı’nın Rusya’ya yönelik yaptırımları ve Rus savunma sanayisinin Ukrayna’daki savaş nedeniyle iç pazara yönelmesi, ihracat kapasitesini büyük ölçüde düşürdü.
Avrupa’nın ABD’ye Bağımlılığı Artıyor
ABD, Avrupa’nın silah ithalatının %50’sinden fazlasını karşılamaya devam ediyor. İngiltere, Hollanda ve Norveç, ABD silahlarının en büyük alıcıları arasında yer alırken, Avrupa, 2020-2024 döneminde ABD’nin en büyük silah pazarı haline geldi.
Son yıllarda ABD silahlarının en büyük alıcısı Orta Doğu olurken, 2020-2024 döneminde Avrupa bu unvanı aldı. ABD'nin silah ihracatındaki en büyük payı %35 ile Avrupa alırken, Orta Doğu %33 ile ikinci sıraya geriledi. ABD’nin en büyük müşterisi ise %12 pay ile Suudi Arabistan olmaya devam etti.
Çin ve Rusya’nın Küresel Silah Pazarındaki Gerileyişi
Çin’in silah ihracatı son beş yılda %21 geriledi. Çin’in en büyük müşterileri Pakistan, Bangladeş ve Myanmar olurken, Çin’in yüksek teknolojiye dayalı silah ihracatı ABD ve Avrupa’ya kıyasla sınırlı kaldı.
Rusya, Ukrayna savaşının etkisiyle silah ihracatında büyük bir düşüş yaşadı. Hindistan, Vietnam ve Cezayir gibi geleneksel müşterileri Rus silahlarına olan ilgisini azalttı. Ayrıca Batı’nın yaptırımları, Rus savunma sanayisinin tedarik zincirinde ciddi sorunlar yarattı.
